Περιλαμβάνει: Τα νεύρα και τα αισθητήρια όργανα, τον εγκεφάλο και τη λειτουργία του νωτιαίου μυελού.
Λειτουργία: Δέχεται ερεθίσματα από εξωτερικές και εσωτερικές συνθήκες, διεξάγει ερεθίσματα και τα ενσωματώνει στις δραστηριότητες των άλλων συστημάτων
Ειδικά χαρακτηριστικά
Το νευρικό σύστημα χωρίζεται σε δύο τμήματα: Κεντρικό και Περιφερικό
- Κεντρικό Νευρικό Σύστημα αποτελείται από τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό
- Περιφερικό νευρικό σύστημα αποτελείται από τα αισθητήρια όργανα (μάτια, αυτιά, γευστικούς κάλυκες, οσφρητικούς υποδοχείς, αισθητικούς υποδοχείς) και τα νεύρα που συνδέουν το νωτιαίο μυελό με το υπόλοιπο σώμα. Αυτά τα νεύρα ταξινομούνται είτε ως αισθητικά ή κεντρομόλα (μετάδοση πληροφοριών από την περιφέρεια προς το νωτιαίο μυελό) ή ως κινητικά ή φυγόκεντρα (μετάδοση πληροφοριών από το νωτιαίο μυελό προς την περιφέρεια). Περιφερικό νευρικό σύστημα υποδιαιρείται σε δύο τμήματα:
- Σωματικό: Αποτελείται από τους υποδοχείς και τα νεύρα που ασχολούνται με τις αλλαγές στο εξωτερικό περιβάλλον (αισθητήρια όργανα και αισθητικά νεύρα).
- Αυτόνομο: Ρυθμίζει το εσωτερική κατάσταση του οργανισμού και χωρίζεται πρωτίστως στο συμπαθητικό και παρασυμπαθητικό σύστημα.
Κεντρικό Νευρικό Σύστημα
Το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα διαιρείται σε δύο μέρη: τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό.
Ο μέσος όρος ανθρώπινος εγκέφαλος ενήλικα ζυγίζει 1,3 έως 1,4 kg. Ο εγκέφαλος περιέχει περίπου 100 δισεκατομμύρια νευρικά κύτταρα (νευρώνες) και τρισεκατομμύρια "κύτταρα υποστήριξης" που ονομάζονται "νευρογλοία". Ο εγκέφαλος, που προστατεύεται από τα οστά της κρανιακής κοιλότητας, από τις μήνιγγες και από το εγκεφαλονωτιαίο υγρό, αποτελεί κέντρο πολλών λειτουργιών. Τα ημισφαίρια είναι το σημαντικότερο τμήμα του εγκεφάλου. Ο φλοιός των ημισφαιρίων, είναι το κέντρο των συνειδητών λειτουργιών. Κάθε λειτουργία εντοπίζεται σε συγκεκριμένη περιοχή του φλοιού των ημισφαιρίων και μπορεί να σχετίζεται με την κατανόηση και ερμηνεία διάφορων ερεθισμάτων, με τις εντολές προς τους σκελετικούς μυς ή με τις ανώτερες πνευματικές λειτουργίες όπως ο λόγος. Άλλα τμήματα του εγκεφάλου έχουν επίσης σημαντικό ρόλο στη μη συνειδητή ρύθμιση λειτουργιών. Ο υποθάλαμος αποτελεί το κέντρο "ομοιόστασης" του οργανισμού, δηλαδή την ικανότητα του οργανισμού να διατηρεί σταθερές τις συνθήκες του εσωτερικού του περιβάλλοντος (θερμοκρασία, συγκεντρώσεις διάφορων συστατικών κτλ.), ο προμήκης περιέχει κέντρα ρύθμισης της αναπνευστικής και της καρδιακής λειτουργίας και η παρεγκεφαλίδα αποτελεί το κέντρο της ισορροπίας.
Η σπονδυλική στήλη, το σύνολο των οστών της ραχοκοκαλιάς, στεγάζουν το νωτιαίο μυελό. Περιέχει αντανακλαστικά κέντρα και δέσμες νευραξόνων, που συνδέουν τον εγκέφαλο με τα περιφερικά νεύρα. Τα αντανακλαστικά κέντρα ευθύνονται για τις αυτόματες απαντήσεις του οργανισμού σε διάφορα ερεθίσματα, και κάποια από αυτά δεν απαιτούν την μεσολάβηση του εγκεφάλου. Είναι αυτόματες, ακούσιες απαντήσεις τις οποίες δίνει ο οργανισμός σε αλλαγές που πραγματοποιούνται μέσα ή έξω από το σώμα. Μέσω των αντανακλαστικών ελέγχονται απαντήσεις που πρέπει να εκδηλωθούν με ταχύτητα όπως οι αντιδράσεις σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και η αυτόματη διατήρηση της ισορροπίας.Σε ορισμένα αντανακλαστικά, όπως είναι το άνοιγμα και κλείσιμο των βλεφάρων του οφθαλμού, συμμετέχει ο εγκέφαλος, ενώ σε άλλα, όπως η απομάκρυνση του χεριού από θερμό ή αιχμηρό αντικείμενο δε συμμετέχει.
Περιφερικό νευρικό σύστημα
Το Περιφερικό Νευρικό Σύστημα χωρίζεται σε δύο κύρια μέρη: το σωματικό νευρικό σύστημα και το αυτόνομο νευρικό σύστημα.
Το Σωματικό Νευρικό Σύστημα αποτελείται από ένα δίκτυο περιφερικών νευρικών ινών που στέλνουν τις αισθητήριες πληροφορίες στο κεντρικό νευρικό σύστημα και κινητικές νευρικές ίνες που εκτείνονται προς τους σκελετικούς μυς.
Στον άνθρωπο υπάρχουν 12 ζεύγη εγκεφαλικών νεύρων, τα οποία είναι αισθητικά, κινητικά ή μεικτά. Εκφύονται από τον εγκέφαλο και νευρώνουν κυρίως περιοχές της κεφαλής και του λαιμού. Από το νωτιαίο μυελό εκφύονται 31 ζεύγη νωτιαίων νεύρων. Όλα τα νωτιαία νεύρα είναι μεικτά, σχηματίζονται από αποφυάδες αισθητικών και κινητικών νευρώνων και νευρώνουν τον αυχένα, τον κορμό και τα άκρα.
Το Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα ελέγχει τους μυς των σπλάχνων (τα εσωτερικά όργανα) και τους ενδοκρινείς αδένες στο σώμα, λειτουργεί ακούσια και ρυθμίζει τις καθημερινές ανάγκες χωρίς τη συνειδητή συμμετοχή του νου. Χωρίζεται σε δύο βασικά μέρη: το συμπαθητικό νευρικό σύστημα το οποίο προετοιμάζει το σώμα για αυξημένες απαιτήσεις ετοιμότητας,έντασης ή έκτακτης ανάγκης και το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα που έχει σκοπό την εξοικονόμηση και εναποθήκευση ενέργειας ελέγχει τις λειτουργίες του οργανισμού, όταν αυτός βρίσκεται σε ηρεμία. Επίσης επαναφέρει τις λειτουργίες σε κανονικό ρυθμό ύστερα από καταστάσεις έντασης. Ο συντονισμός της δράσης των δύο συστημάτων ρυθμίζει με ακρίβεια τις ακούσιες λειτουργίες του μυοκαρδίου, των λείων μυών των σπλάχνων και των αδένων.
Η δράση των δυο συστημάτων είναι "ανταγωνιστική". Για παράδειγμα, ενώ το Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα ελέγχει την συχνότητα του καρδιακού παλμού, η δράση του συμπαθητικού αυξάνει τους χτύπους της καρδιάς ενώ η δράση του παρασυμπαθητικού τους ελαττώνει.
Η άσκηση του Σαολίν Κουνγκ Φου, του Ταί Τσι & το νευρικό σύστημα
Πολλά από αυτά που περιγράφονται σε παραδοσιακά ιατρικά συστήματα όπως η «ισορροπία» των δυνάμεων,
Γιν και Γιάνγκ στα κινέζικα συστήματα άσκησης μπορεί να συνδέονται με τις δυϊστικές λειτουργίες του νευρικού συστήματος. Στο κεντρικό νευρικό σύστημα είναι γιν και του γιανγκ υπόλοιπο είναι η δράση. Η ισορροπία είναι η κατάσταση μεταξύ ξεκούραση και δράση που ονομάζεται δυναμική ισορροπία. Αυτή είναι η κατάσταση που η εκπαίδευση στο
Τάι Τσι &
Τσι Κουνγκ επιδιώκει να βελτιώσει. Στο αυτόνομο νευρικό σύστημα ή έννοια του Γιν μπορεί να σχετίζεται με τις λειτουργίες του παρασυμπαθητικού και η έννοια του Γιάνγκ μπορεί να σχετίζεται με το λειτουργίες του συμπαθητικού. Η ισορροπία του Γιν και του Γιανγκ συνδέεται με την "ομοιόσταση" (βλ. πιο πάνω), παρά τις εξωτερικές μεταβολές. Αυτό συμβάλει ιδιαίτερα στην ενδυνάμωση της φυσικής αυτοάμυνας του οργανισμού (ανοσοποιητικού) και στην πρόληψη χρόνιων παθήσεων.
Ο δυτικός κόσμος είχε γενικά μια δυσκολία στην κατανόηση και την αποδοχή των εννοιών του
Qi (Τσι), (πράνα ή ζωτική δύναμη) από τα ασιατικά συστήματα, ωστόσο ολοένα και πιο πολύ γίνεται ευρύτερη αποδοχή των πρακτικών οφελών των παραδοσιακών πρακτικών υιοθετώντας τα ακόμα και νοσοκομεία που βασίζονται στη δυτική ιατρική.
Σαφέστατα υπάρχουν μια σειρά από μηχανισμοί που συνδέονται με τον εγκέφαλο, το νευρικό σύστημα και άλλα συναφή συστήματα του οργανισμού που η πρακτική του Τσι Κουνγκ, του Τάι Τσι & του Κουνγκ Φου αναμφισβήτητα μπορεί να ενισχύσει:
Οι ήπιες μορφές άσκησης Ται Τσι και Τσι Κουνγκ
- Έναρξη της παρασυμπαθητικής λειτουργίας του αυτόνομου νευρικού συστήματος (συνειδητή ρύθμιση της πίεσης του κυκλοφορικού, των χτύπων της καρδιάς, της αναπνοής κ.α.).
- Υποστηρίζει τις εγκέφαλο-νευρολογικές πτυχές της λειτουργίας του ανοσοποιητικού.
- Ισορροπία δεξιού / αριστερού ημισφαιρίου του εγκεφάλου.
- Παραγωγή "Άλφα" και μερικές φορές "Θήτα" κυμάτων του εγκεφάλου (ElectroEncephaloGraphy).
- Επηρεάζει νευρο-αντανακλαστικούς μηχανισμούς μέσω της διέγερσης των σημείων βελονισμού απόκρισης.
- Επιδρά στην λειτουργία του υποθαλάμου, υποφύσεως και της επίφυσης μέσα στον εγκέφαλο.
Οι δυναμικές μορφές άσκησης Κουνγκ Φου
- Αύξηση στην αντανακλαστική απόκριση του κεντρικού νευρικού συστήματος που ωφελεί ιδιαίτερα για τα παιδιά (ανάπτυξη του νευρομυϊκού συντονισμού ή "κιναισθησίας").
- Η συνειδητή πρόκληση "εμπόλεμης" κατάσταση του σώματος προκαλεί διέγερση των συμπαθητικών λειτουργιών που συνδέονται με τη σειρά τους με λειτουργίες των "νευροδιαβιβαστών" (βιοχημικών ενώσεων, οι οποίες χρησιμεύουν στην μεταβίβαση πληροφοριών από ένα νευρώνα στον επόμενο) όπως αδρεναλίνης, ντοπαμίνης κ.α.